Pogledao sam PROVERENO NEMA MINA sovjetsko-jugoslovensku koprodukciju iz
1965. godine. Reč je o ko-režiji Jurija Lisenjka i Zdravka Velimirovića
po scenariju na kome su potpisani i sovjetski pisci i naše vedete poput
Predraga Golubovića i Ratka Đurovića. U principu, ako bih sada
analizirao da li se neki uticaji mogu prepoznati, rekao bih da ovaj film
u sebi nosi dosta obeležja Zdravka Velimirovića a još više Predraga
Golubovića kao scenariste. Golubović je bio vrlo atipičan scenarista
partizanskih filmova koji je uveo specifičan špageti-vestern rukopis u
njih, odlično spojivši lokalni milje i konvencije vesterna i pustolovnog
filma. PROVERENO NEMA MINA je jezgrovit i uzbudljiv akcijaš baziran na
istinitoj priči koji nažalost nije nimalo verodostojan u odnosu na
istorijske izvore ili ispovesti kao što je knjiga SMRT JE DOLAZILA IZ
PODZEMLJA.
Naime, film govori o jedinici nemačkih diverzanata koji su ostavljeni u Beogradu sa idejom da vrše diverzije i pripremaju povratak nemačke vojske na ovaj strateški važan položaj u sklopu kretanja trupa prema Grčkoj. Međutim, sama istinita priča je daleko bizarnija od onoga što prikazuje film i sam istiniti događaj zaslužuje ponovnu ekranizaciju koja će publici prikazati šta se zapravo desilo u lagumima ispod grada krajem oktobra 1944.
Iz današnje vizure potopuno je razumljivo što su 1965. izostavljeni neko partikularno bizarni detalji ovog slučaja kao što je recimo inicijalna pretpostavka istražitelja OZNE da je narod nastradao tokom spontanog igranja koaračkog kola zbog ispadanja ručne bombe sa opasača, što je očigledno bio prilično čest slučaj itd.
PROVERENO NEMA MINA tretira slučaj nemačkih diverzanata u lagumima kao jednodnevnu, racing against the clock aktivnost i to radi prilično dobro. Čak bih rekao da sovjetska kopija od 81 minuta, pretpostavljam približna originalnoj formi filma, nudi naraciju koja je čak i vrlo zgusnuta za današnje standarde a što inače govori u prilog tezi da su jugoslovenski filmovi imali tradicionalno kratku minutažu nasuprot subjektivnom utisku koji ostavljaju.
PROVERENO NEMA MINA počinje solidnom kombinacijom istorijske rekonstrukcije i dokumentarnih materijala kojim se dočarava radost i netropija oslobođenog Beograda. Ubrzo, jedan sovjetski deminer biva ubijen na ulazu u kalemegdanski lagum te OZNA i sovjetski oslobodioci formiraju dve grupe - jednu koja će ući u lagume i kanalizaciju i drugu koja će pratiti stanje na površini.
Velimirović i Liskov nude niz zanimljivih vinjeta, blago digresivni, ali u funkciji razvoja likova, kojima ilustruju stanje u oslobođenom Beogradu. Jedna od zanimljivijih epizoda, recimo, jeste susret sa ratnim profiterom kog igra Mija Aleksić.
U pogledu akcije, Liskov i Velimirović nude sofisticirani pristup i maksimalno koriste obeležja laguma i kanalizacije kao lokacije - tamu, odlive otpadnih voda, zagušljivost toksične pare, radeći uporedo i na stvaranju saspensa kroz radnju i na stvaranju atmosfere kroz stanje koja sama po sebi zbog toksičnog ambijenta generipše nelagodu i napetost.
Neki akcioni detalji su realizovani konvencionalno ali neki su dati kroz lepa rešenja, sugestiju sa manje pokazivanja.
Na površini, PROVERENO NEMA MINA sledi sovjetski pristup kadriranja u svih 360 stepeni i takve iste rekonstrukcije za razliku od američkog ratnog filma tog vremena koji u to vreme maksimalno koristi sve one trikove koje film kao iluzija nudi. Velimirović i Liskov imaju prostor za širu rekonstrukciju. To je velikim deom omoćilo i uvođenje raznih zanimljivih bočnih situacija kao što poseta improvizovanoim groblju oslobodilaca ili svadbi koja se dešava u sred oslobađanja grada.
Film vrlo uspešno spaja akcione ambicije i poetizaciju događaja. nažalost, poetizacija u priličnoj meri kvari inače zanimljivo i napeto finale filma, ne toliko kroz samo poetizaciju podnete žrtve koliko kroz njenu preteranu estetizaciju i prenatrpavanje raznih simbola. No, ipak, ukupno uzev, to su sve vrlo dobrodošla "prevazilaženja žanra".
O ovom slučaju je inače relativno skoro pisao Politikin Zabavnik.
http://politikin-zabavnik.rs/pz/tekstovi/smrt-vreba
* * * / * * * *
Naime, film govori o jedinici nemačkih diverzanata koji su ostavljeni u Beogradu sa idejom da vrše diverzije i pripremaju povratak nemačke vojske na ovaj strateški važan položaj u sklopu kretanja trupa prema Grčkoj. Međutim, sama istinita priča je daleko bizarnija od onoga što prikazuje film i sam istiniti događaj zaslužuje ponovnu ekranizaciju koja će publici prikazati šta se zapravo desilo u lagumima ispod grada krajem oktobra 1944.
Iz današnje vizure potopuno je razumljivo što su 1965. izostavljeni neko partikularno bizarni detalji ovog slučaja kao što je recimo inicijalna pretpostavka istražitelja OZNE da je narod nastradao tokom spontanog igranja koaračkog kola zbog ispadanja ručne bombe sa opasača, što je očigledno bio prilično čest slučaj itd.
PROVERENO NEMA MINA tretira slučaj nemačkih diverzanata u lagumima kao jednodnevnu, racing against the clock aktivnost i to radi prilično dobro. Čak bih rekao da sovjetska kopija od 81 minuta, pretpostavljam približna originalnoj formi filma, nudi naraciju koja je čak i vrlo zgusnuta za današnje standarde a što inače govori u prilog tezi da su jugoslovenski filmovi imali tradicionalno kratku minutažu nasuprot subjektivnom utisku koji ostavljaju.
PROVERENO NEMA MINA počinje solidnom kombinacijom istorijske rekonstrukcije i dokumentarnih materijala kojim se dočarava radost i netropija oslobođenog Beograda. Ubrzo, jedan sovjetski deminer biva ubijen na ulazu u kalemegdanski lagum te OZNA i sovjetski oslobodioci formiraju dve grupe - jednu koja će ući u lagume i kanalizaciju i drugu koja će pratiti stanje na površini.
Velimirović i Liskov nude niz zanimljivih vinjeta, blago digresivni, ali u funkciji razvoja likova, kojima ilustruju stanje u oslobođenom Beogradu. Jedna od zanimljivijih epizoda, recimo, jeste susret sa ratnim profiterom kog igra Mija Aleksić.
U pogledu akcije, Liskov i Velimirović nude sofisticirani pristup i maksimalno koriste obeležja laguma i kanalizacije kao lokacije - tamu, odlive otpadnih voda, zagušljivost toksične pare, radeći uporedo i na stvaranju saspensa kroz radnju i na stvaranju atmosfere kroz stanje koja sama po sebi zbog toksičnog ambijenta generipše nelagodu i napetost.
Neki akcioni detalji su realizovani konvencionalno ali neki su dati kroz lepa rešenja, sugestiju sa manje pokazivanja.
Na površini, PROVERENO NEMA MINA sledi sovjetski pristup kadriranja u svih 360 stepeni i takve iste rekonstrukcije za razliku od američkog ratnog filma tog vremena koji u to vreme maksimalno koristi sve one trikove koje film kao iluzija nudi. Velimirović i Liskov imaju prostor za širu rekonstrukciju. To je velikim deom omoćilo i uvođenje raznih zanimljivih bočnih situacija kao što poseta improvizovanoim groblju oslobodilaca ili svadbi koja se dešava u sred oslobađanja grada.
Film vrlo uspešno spaja akcione ambicije i poetizaciju događaja. nažalost, poetizacija u priličnoj meri kvari inače zanimljivo i napeto finale filma, ne toliko kroz samo poetizaciju podnete žrtve koliko kroz njenu preteranu estetizaciju i prenatrpavanje raznih simbola. No, ipak, ukupno uzev, to su sve vrlo dobrodošla "prevazilaženja žanra".
O ovom slučaju je inače relativno skoro pisao Politikin Zabavnik.
http://politikin-zabavnik.rs/pz/tekstovi/smrt-vreba
* * * / * * * *
No comments:
Post a Comment